An Comhchóras Tearmainn Eorpach a leasú
Is léir ó bhrú na himirce ar an Eoraip nach mór córas tearmainn an Aontais a leasú agus go gcaithfear freagracht a chur ar na ballstáit uilig ina thaobh.
De bharr cogaí agus géarleanúna tá daoine tar éis a bhfód dúchais a thréigean chun tearmann a lorg san Eoraip. In 2022, fuair tíortha AE 966,000 iarratas ar thearmann - beagnach dhá oiread an mhéid a tháinig isteach in 2021. Rinneadh níos mó ná 355,300 trasnú neamhdhleathach sna chéad 11 mhí de 2023 - an líon is airde ó 2016.
Tá an Comhchóras Eorpach Tearmainn á leasú ag an Aontas Eorpach chun cinnte a dhéanamh de go mbíonn freagracht ar na ballstáit ar fad smacht a choimeád ar líon na n-iarrthóirí tearmann.
Tuilleadh eolais maidir le freagairt an Aontais ar an mbrú imirceach
Comhroinnt dualgais a thabhairt isteach leis an rialachán nua maidir le bainistíocht imirce agus tearmainn
Ag croílár an Chomhchórais Eorpaigh Tearmainn (CEAS) tá rialachán Bhaile Átha Cliath. Socraítear leis cén ballstát AE atá freagrach as iarratas ar thearmann a phróiseáil. Faoin gcóras reatha, caithfidh imircigh clárú i mballstát an chéad teacht isteach agus is é an ballstát sin a bhíonn freagrach as iarratais a phróiseáil.
Athchóiriú ar chóras Bhaile Átha Cliath
Cuireadh an córas reatha ar bun sa bhliain 2003, agus níor leagadh amach é chun iarratais ar thearmann a roinnt i measc na mballstát. Sa bhliain 2015, nuair a tháinig borradh mór faoi líon na ndídeanaithe a bhí ag teacht chun na hEorpa, bhí deacrachtaí ag tíortha ar imeall an Aontais – an Iodáil agus an Ghréig mar shampla – freastal ar na hiarrthóirí ar fad. Tá feisirí ag éileamh ó 2009 go ndéanfaí córas Bhaile Átha Cliath a leasú ó bhonn.
I Meán Fómhair 2020, mhol an Coimisiún an Comhaontú Nua maidir leis an Imirce agus an Tearmann a bhunú, a bhfuil sé mar aidhm aige gnásanna maidir le córas AE um thearmann agus imirce a fheabhsú. Is athbhreithniú de chuid rialachán Bhaile Átha Cliath é an comhaontú seo, rud a dhéanann cinntí maidir leis an bhfreagrach as gach iarratas ar thearmann a phróiseáil.
An Comhaontú nua maidir leis an Imirce agus an Tearmann
Leis an gComhaontú nua maidir leis an Imirce agus an Tearmann, leagtar béim ar fheabhas a chur ar bhainistíocht teorainn agus ar an nós imeachta tearmainn do dhaoine a bhfuil tearmann á lorg acu ag na teorainneacha. Ina theannta sin, déantar scagadh ar iarrthóirí tearmainn sula dtagann siad isteach chuig tír nua chun stádas an iarrthóra a bhunú go tapaidh. Is colún lárnach é comhroinnt freagrachta.
Spreagann an córas ranníocaíochtaí solúbtha ó thíortha an Aontais, ó athlonnú iarrthóirí tearmainn ó thír na céadiontrála, go filleadh daoine a mheastar nach bhfuil aon cheart fanachta acu. Tá an córas nua bunaithe ar chomhar deonach agus ar chineálacha tacaíochta solúbtha, rud a d’fhéadfadh a bheith ina riachtanais tráth brú.
I mí Feabhra 2024, tháinig an Pharlaimint agus tíortha an Aontais ar chomhaontú maidir leis an téacs deiridh de naoi gcomhad reachtacha ina bhfuil an comhaontú nua maidir le himirce agus tearmann, lenar bunaíodh rialacha nua maidir le bainistiú sreafaí tearmainn agus imirce. Táthar ag súil go nglacfar an pacáiste iomlán go críochnaitheach faoi mhí Aibreáin 2024.
Tuilleadh eolais maidir leis an gComhaontú Nua maidir leis an Imirce agus an Tearmann
Staid na himeartha: rialachán Bhaile Átha Cliath.
An rialachán nua maidir le bainistiú tearmainn agus imirce
I measc na rialacha nua sin tá an rialachán maidir le bainistiú tearmainn agus imirce, a thagann in ionad Rialachán Bhaile Átha Cliath agus a dhíríonn ar phrionsabal na dlúthpháirtíochta agus na comhroinnte córa i measc thíortha an Aontais.
Leis na rialacha nua, leasaítear na critéir lena gcinntear cé acu Ballstát atá freagrach as scrúdú a dhéanamh ar iarratas ar chosaint idirnáisiúnta. Aithníonn siad freisin gur ar an Aontas ina iomláine atá an fhreagracht maidir le himircigh neamhrialta, ní ar an tír ina dtagann sé.
Beidh rogha ag tíortha eile de chuid an Aontais tacú leis na tíortha sin de chuid an Aontais a bhfuil brú imirce orthu trí ghealltanas a thabhairt roinnt de na himircigh a thógáil agus a phróiseáil, trí ranníocaíochtaí airgeadais a chur ar fáil, nó trí thacaíocht oibríochtúil agus theicniúil a chur ar fáil nuair is gá. Tá cead ag gach tír san AE na cineálacha ranníocaíochta is mian leo a thabhairt a roghnú.
Leis na rialacha nua, spreagtar comhar le tíortha nach bhfuil san Aontas freisin chun aghaidh a thabhairt ar chúiseanna na himirce neamhrialta, an easáitithe éigeantaigh, agus chun filleadh imirceach dleathach agus neamhdhleathach araon a éascú.
Ullmhóidh an Coimisiún tuarascáil bhliantúil maidir le tearmann, glacadh agus staid fhoriomlán na himirce, a úsáidfear chun freagairt an Aontais ar an imirce a chinneadh.
Féach ar ár ngrafaic faisnéise maidir le hiarrthóirí tearmainn san Eoraip de réir tíre
Rochtain shábháilte ar an Aontas Eorpach: an creat um athlonnú
Is éard atá i gceist le hathlonnú ná aistriú ó thír neamh-AE go ballstát AE, ar iarratas ó Oifig Ard-Choimisinéir na Náisiún Aontaithe le haghaidh Dídeanaithe, náisiúnach tríú tír a bhfuil cosaint idirnáisiúnta ag teastáil uathu. Tá sé ar cheann de na roghanna is fearr chun ligean do dhídeanaithe a bhfuil cosaint idirnáisiúnta de dhíth orthu dul isteach sna ballstáit go dleathach agus go sábháilte agus cosaint a fháil fad atá sí de dhíth orthu.
D’fhonn réiteach buan a fháil ar ghéarchéim na ndídeanaithe, tá feisirí na Parlaiminte tar éis béim a chur ar an ngá san Aontas Eorpach le scéim athlonnaithe bhuan agus éigeantach. I mí Iúil 2016, chuir an Coimisiún Eorpach togra i láthair maidir le bunú creatlach bhuan le nósanna imeachta comhchoiteanna, uile-Eorpacha i dtaca le hathlonnú.
I mí Feabhra 2024, tháinig an Pharlaimint agus an Chomhairle ar chomhaontú maidir le rialacha Chreat Athlonnaithe an Aontais, agus é mar aidhm leis na scéimeanna ad hoc atá ann cheana a ionadú agus beartas níos cuíchóirithe de chuid an Aontais a chothú. Leis an gcreat sin, déanfar dídeanaithe leochaileacha atá ag fanacht i dtríú tíortha a athlonnú go deonach i dtíortha an Aontais. Tabharfar an deis do na daoine sin ithir na hEorpa a shroicheadh ar bhealach dlíthiúil, eagraithe agus sábháilte. Glacfaidh an Chomhairle plean dhá bhliain de chuid an Aontais maidir le hathlonnú agus ligean isteach ar fhoras daonnúil, ina leagfar amach an t-uaslíon iomlán daoine a bheidh le ligean isteach agus rannchuidiú na mBallstát.
Eurodac: uasghrádú ar an mbunachar sonraí méarlorg
Is córas mórscála IT é Eurodac a chabhraíonn le bainistiú a dhéanamh ar iarratais Eorpacha ar thearmann trí mhéarloirg dhigitithe iarrthóirí tearmainn agus imirceach neamhrialta a stóráil agus a phróiseáil.
Ní mór méarloirg iarrthóirí tearmainn os cionn 14 bliana d’aois a thógáil agus a n-iarratas á thaisceadh Nuair a dhéanann duine iarratas ar thearmann, is cuma cén áit a bhfuil siad san Aontas., Tarchuirtear a méarloirg chuig bunachar sonraí lárnach Eurodac, áit ar féidir iad a chur i gcomparáid le taifid atá ann cheana.
I mí na Nollag 2023, tháinig Parlaimint na hEorpa agus rialtais an Aontais ar chomhaontú sealadach maidir leis an athchóiriú, lena leathnófar raon feidhme an chórais:
- baileofar níos mó sonraí, íomhánna den aghaidh san áireamh
- náisiúnaigh tríú tír atá ag fanacht go neamhrialta san Aontas gan tearmann a lorg, cuirfear isteach iad
- baileofar sonraí do gach duine os cionn sé bliana d’aois seachas 14 bliana d’aois
Leis na hathruithe sin, beifear in ann rialú agus brath níos fearr a dhéanamh ar ghluaiseachtaí neamhúdaraithe san Aontas agus cuideofar le daoine a d’fhéadfadh a bheith ina mbagairt slándála a shainaithint.
Aonfhoirmeacht níos fearr a áirithiú maidir le cur i bhfeidhm na rialacha tearmainn
Tá cóineasú níos fearr ar an gcóras tearmainn ríthábhachtach chun freagracht a roinnt. Cuideoidh sé leis an mbrú atá ar thíortha a chuireann dálaí níos fearr ar fáil a mhaolú agus cuideoidh sé le “siopadóireacht tearmainn” a chosc, rud a fhágann go ndéanann saoránach neamh-AE iarratas ar chosaint idirnáisiúnta i níos mó ná Ballstát amháin. Tá athbhreithniú á dhéanamh ar roinnt dlíthe chun aonfhoirmeacht níos fearr a chruthú.
Forais maidir le tearmann a dheonú
Is é is aidhm don treoir maidir le cáiliú na forais chun tearmann a dheonú a shoiléiriú agus a áirithiú go gcaitear go cothrom le hiarrthóirí tearmainn beag beann ar an tír AE ina ndéanann siad a n-iarratas a thíolacadh.
Tháinig an Pharlaimint agus an Chomhairle ar chomhaontú deiridh maidir le hathchóiriú na treorach i mí na Nollag 2022. De réir an chomhaontaithe, níor cheart cosaint a dheonú ach amháin fad atá an dídeanaí faoi bhagairt, agus ba cheart cead cónaithe inathnuaite trí bliana ar a laghad a thabhairt do dhídeanaithe aitheanta. Ní mór don Chomhairle agus don Pharlaimint an comhaontú a ghlacadh go foirmiúil sula dtiocfaidh sé i bhfeidhm.
Coinníollacha glactha
Is é is aidhm don athchóiriú ar an treoir maidir le coinníollacha glactha a áirithiú go mbainfidh iarrthóirí tearmainn tairbhe as caighdeáin ghlactha ábharacha chomhchuibhithe (tithíocht, rochtain ar mhargadh an tsaothair etc.) ar fud an Aontais chomh maith le gluaiseachtaí tánaisteacha a dhíspreagadh.
Faoi chomhaontú sealadach ar tháinig an Pharlaimint agus rialtais AE air, bheadh cead ag iarratasóirí cláraithe ar thearmann oibriú tráth nach déanaí ná naoi mí tar éis dóibh tearmann a iarraidh. Ina theannta sin, gheobhaidís rochtain ar chúrsaí teanga, ar oideachas sibhialta agus ar ghairmoiliúint. Ba cheart gach leanbh a iarrann tearmann a chlárú ar scoil dhá mhí ar a dhéanaí tar éis dóibh teacht isteach agus beidh caomhnóir ceaptha dóibh ag mionaoisigh neamhthionlactha.
Chomh maith leis sin, ba cheart go ndíspreagfadh na rialacha nua iarratasóirí ó bhogadh timpeall an Aontais tar éis dóibh clárú trí shrian a chur ar an rochtain atá acu ar dhálaí glactha go dtí an tír a láimhseálann a n-iarratas agus trí fhorálacha na ndoiciméad taistil a theorannú. Féadfaidh na húdaráis náisiúnta láithreacht an iarratasóra ar thearmann a shrianadh do limistéir shonracha freisin.
Táthar ag súil go bhformhuineoidh an Pharlaimint agus an Chomhairle an téacs i mí Aibreáin 2024 sula dtiocfaidh sé i bhfeidhm.
Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Thearmann
An 11 Samhain 2021, thacaigh an Pharlaimint le claochlú na hOifige Tacaíochta Eorpaí do Chúrsaí Tearmainn (EASO) go Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Thearmann, tar éis comhaontú leis an gComhairle. Ó mhí Eanáir 2022 ar aghaidh, cuidíonn an ghníomhaireacht athchóirithe le nósanna imeachta tearmainn i dtíortha an Aontais a dhéanamh níos aonfhoirmí agus níos tapúla. Ba cheart dá 500 saineolaí tacaíocht níos fearr a chur ar fáil do chórais náisiúnta tearmainn a bhfuil ualach mór cásanna os a gcomhair, rud a d’fhágfadh go mbeadh córas foriomlán bainistithe imirce an Aontais níos éifeachtúla agus níos inbhuanaithe.
Ina theannta sin, tá an ghníomhaireacht nua i gceannas ar fhaireachán a dhéanamh an bhfuil cearta bunúsacha á n-urramú i gcomhthéacs nósanna imeachta cosanta idirnáisiúnta agus coinníollacha glactha sna Ballstáit. Cuidíonn sé freisin leis an gcomhar idir tíortha an Aontais agus tíortha nach Ballstáit den Aontas iad.
Cistí an Aontais le haghaidh tearmainn
I rún a glacadh i mí Iúil 2021, d’fhormheas an Pharlaimint buiséad athnuaite an Chiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht (AMIF) do 2021-2027, a mhéadóidh go EUR 9.88 billiún. Ba cheart go rannchuideodh an ciste nua leis an gcomhbheartas tearmainn a neartú, imirce dhleathach a fhorbairt, i gcomhréir le riachtanais na mBallstát, tacú le lánpháirtiú náisiúnach tríú tír, agus rannchuidiú leis an gcomhrac i gcoinne na himirce neamhrialta. Ba cheart na cistí a úsáid freisin chun brú a chur ar thíortha an Aontais an fhreagracht as dídeanaithe agus iarrthóirí tearmainn a óstáil a roinnt ar bhealach níos cothroime.
Thug feisirí a gcuid tacaíochta do chruthú an Chiste um Bhainistiú Comhtháite Teorainneacha agus thángadar ar chomhaontú chun maoiniú €6.24 billiún a thabhairt di. Ní mór don choiste cuidiú le tíortha an Aontais a dteorainneacha a bhainistiú agus meas a thaispeáint do bhunluachanna ag an am céanna. Cuirfear le polasaí comónta agus comhchuibhithe víosa agus cruthófar bearta cosanta do dhaoine leochaileacha agus iad ag teacht isteach san Eoraip, páistí atá ina n-aonar ach go háirithe.
Tuilleadh maidir leis an obair atá AE ag déanamh ar imirce
- Rialuithe teorann AE agus bainistíocht imirce
- Imirce: caithfear beartas um fhilleadh a chur i bhfeidhm mar is ceart
Leasaíodh an t-alt seo don uair dheireanach i Márta 2024
