Czym jest rozszerzenie UE?
Rozszerzeniem UE nazywamy sytuację, kiedy do Unii Europejskiej przystępują kolejne kraje. W dotychczasowej historii UE odbyło się to kilkukrotnie i za każdym razem prowadziło do zmian w Unii oraz w krajach do niej przystępujących.
Rozszerzenie UE w znacznym stopniu pomogło w budowaniu stabilności, pokoju i dobrobytu na całym kontynencie.
Dlaczego warto być w UE
Rozszerzenie przynosi wiele korzyści nowym państwom członkowskim. Są to między innymi:
- stabilność polityczna
- swoboda wyboru miejsca zamieszkania, nauki lub pracy w całej UE dla wszystkich Europejczyków
- intensywniejsza wymiana handlowa dzięki dostępowi do jednolitego rynku
- zwiększone finansowanie i inwestycje
- wyższe standardy społeczne, środowiskowe i konsumenckie.
Więcej informacji o zaletach członkostwa w Unii Europejskiej i o jej osiągnięciach
Co z tego ma UE
Rozszerzenie przynosi korzyści również Unii, ponieważ oznacza:
- większy dobrobyt i nowe możliwości dla europejskich przedsiębiorstw i obywateli
- silniejszą pozycję na arenie międzynarodowej
- większą różnorodność kulturową
- propagowanie demokracji, praworządności i praw człowieka
- inwestycję w pokój i bezpieczeństwo w Europie.
Jakie kraje mogą zostać członkami UE?
Do UE może przystąpić każdy kraj europejski, który spełni kryteria członkostwa, tak zwane kryteria kopenhaskie. Kraje, które chcą wejść do UE, muszą na przykład:
- mieć stabilne instytucje gwarantujące demokrację, rządy prawa, przestrzeganie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę mniejszości
- mieć sprawnie funkcjonującą gospodarkę rynkową i być zdolnymi do poradzenia sobie z presją konkurencyjną na rynku UE
- być zdolnymi do wzięcia na siebie zobowiązań wynikających z członkostwa w UE, w tym do wdrożenia całego prawa UE i przestrzegania celów Unii.
Jak wygląda proces rozszerzenia?
Każdy kraj, który ubiega się o członkostwo w UE, aby wejść do Unii, musi spełnić te same surowe wymogi i przejść przez takie same wymagające procedury.
Proces ten, nazywany procesem akcesyjnym, obejmuje trzy główne etapy. Są to:
Etap 1: Uzyskanie statusu kandydata
Kraj zainteresowany przystąpieniem do UE musi złożyć do Rady UE wniosek o członkostwo. Rada zwraca się następnie do Komisji Europejskiej o sprawdzenie, czy kraj ubiegający się o członkostwo jest w stanie spełnić kryteria.
Na podstawie zaleceń Komisji Rada decyduje, czy przyznać temu krajowi status kraju kandydującego i rozpocząć formalne negocjacje w sprawie jego przystąpienia do Unii. Wszystkie kraje członkowskie UE muszą zaakceptować tę decyzję.
Etap 2: Negocjacje w sprawie członkostwa
Podczas negocjacji w sprawie członkostwa kraj kandydujący przygotowuje się do wdrożenia przepisów i norm UE, czyli jej dorobku prawnego.
W trakcie całych negocjacji Komisja monitoruje postępy kraju kandydującego w realizacji reform i regularnie zdaje z tego relację Radzie i Parlamentowi Europejskiemu w sprawozdaniach i komunikatach.
Etap 3: Przystąpienie do UE
Po zakończeniu negocjacji Komisja wydaje opinię na temat gotowości kraju kandydującego do przystąpienia do UE. Jeżeli Komisja stwierdzi, że kandydat jest gotowy, przygotowywany jest traktat o przystąpieniu. Ten dokument zawiera szczegółowe informacje na temat warunków członkostwa danego kraju w UE.
Następnie traktat o przystąpieniu muszą zatwierdzić Komisja Europejska, Rada Europejska i Parlament Europejski. Później zostanie on podpisany i ratyfikowany przez wszystkie kraje członkowskie UE i kraj kandydujący.
Kraj kandydujący oficjalnie przystępuje do UE w dniu podanym w traktacie akcesyjnym.
Kraje partnerskie z Bałkanów Zachodnich uczestniczą w specjalnym procesie rozszerzenia zwanym procesem stabilizacji i stowarzyszenia (SAP). Kraje partnerskie obecnie uczestniczące w tym procesie to Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo, Czarnogóra, Macedonia Północna i Serbia.
Celem procesu stabilizacji i stowarzyszenia jest ustabilizowanie tych krajów partnerskich pod względem politycznym i gospodarczym, tak aby były gotowe do wejścia do UE. Unia planuje to osiągnąć poprzez:
- pomoc finansową
- umożliwienie łatwego dostępu do rynków UE
- promowanie współpracy między krajami w regionie.
Komisja Europejska przyjęła niedawno nowy plan wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich. Celem tego planu jest przygotowanie partnerów z regionu Bałkanów Zachodnich do wejścia do UE poprzez reformy gospodarcze i inwestycje oraz zapewnienie obywatelom państw tego regionu niektórych korzyści wynikających z członkostwa w UE.
Więcej informacji o działaniach UE na rzecz Bałkanów Zachodnich
Historia UE
Unię Europejską założyło sześć krajów. Od tamtej pory siedem razy przyjmowano do niej nowe kraje. Dzisiaj do UE należy 27 krajów.
- 01-07-2013Siódme rozszerzenie UE
Chorwacja przystępuje do UE i zostaje jej najmłodszym członkiem.
- 1.01.2007Szóste rozszerzenie UE
Bułgaria i Rumunia przystępują do UE.
- 1.05.2004Piąte rozszerzenie UE
Do UE wchodzi dziesięć kolejnych państw: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry. Jest to największe rozszerzenie pod względem liczby krajów i liczby ludności.
- 1.01.1995Czwarte rozszerzenie UE
Austria, Finlandia i Szwecja przystępują do Unii Europejskiej (UE) (po wejściu w życie traktatu z Maastricht w 1993 r. EWG stała się Unią Europejską). Unia składa się już z 15 państw członkowskich i obejmuje niemal całą Europę Zachodnią.
- 1.01.1986Trzecie rozszerzenie UE
Hiszpania i Portugalia przystępują do EWG. Liczba państw członkowskich wynosi 12.
- 1.01.1981Drugie rozszerzenie UE
Wraz z przystąpieniem Grecji liczba członków EWG osiąga okrągłą dziesiątkę.
- 1.01.1973Pierwsze rozszerzenie UE
Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystępują do EWG, która od tej pory liczy dziewięciu członków.
- 25.03.1957Kraje założycielskie
Belgia, Francja, Niemcy, Włochy, Luksemburg i Holandia podpisują traktat rzymski. Powstaje Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), która ostatecznie przerodzi się w dzisiejszą UE.
Perspektywy
Możliwe jest dalsze rozszerzenie UE, ponieważ trwa proces akcesyjny dziesięciu krajów kandydujących.
Kraje kandydujące
Kraje te otrzymały status krajów kandydujących i obecnie reformują swoje przepisy w celu dostosowania ich do przepisów, regulacji i norm UE.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w kwietniu 2009 r.
- Status kandydata otrzymała w czerwcu 2014 r.
- Negocjacje w sprawie członkostwa rozpoczęły się w lipcu 2022 r.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w lutym 2016 r.
- Status kandydata otrzymała w grudniu 2022 r.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w marcu 2022 r.
- Status kandydata otrzymała w grudniu 2023 r.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w marcu 2022 r.
- Status kandydata otrzymała w czerwcu 2022 r.
- Negocjacje w sprawie członkostwa rozpoczęły się w czerwcu 2024 r.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w grudniu 2008 r.
- Status kandydata otrzymała w grudniu 2010 r.
- Negocjacje w sprawie członkostwa rozpoczęły się w czerwcu 2012 r.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w marcu 2004 r.
- Status kandydata otrzymała w grudniu 2005 r.
- Negocjacje w sprawie członkostwa rozpoczęły się w marcu 2022 r.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w grudniu 2008 r.
- Status kandydata otrzymała w grudniu 2010 r.
- Negocjacje w sprawie członkostwa rozpoczęły się w czerwcu 2012 r.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w kwietniu 1987 r.
- Status kandydata otrzymała w grudniu 1999 r.
- Negocjacje w sprawie członkostwa rozpoczęły się w październiku 2005 r.
- Wniosek o członkostwo w UE złożyła w lutym 2022 r.
- Status kandydata otrzymała w czerwcu 2022 r.
- Negocjacje w sprawie członkostwa rozpoczęły się w czerwcu 2024 r.
Potencjalne kraje kandydujące
Potencjalne kraje kandydujące złożyły wniosek o przyjęcie do UE, ale nie otrzymały jeszcze statusu kraju kandydującego.