Zijn de nieuwe doppen op plastic flessen u al opgevallen? Het is een van de maatregelen tegen plasticvervuiling. Plastic is een belangrijk materiaal in onze economie dat in ons dagelijks leven alomtegenwoordig is, maar negatieve milieu- en gezondheidseffecten kan hebben als het verkeerd wordt gebruikt.
Sinds 3 juli mogen plastic wegwerpflessen in de EU geen losse dop meer hebben. Dit lijkt een kleine verandering, maar de impact ervan kan enorm zijn. Plastic doppen en deksels maken deel uit van de bijna 26 miljoen ton plasticafval die jaarlijks in Europa wordt geproduceerd en waarvan een groot gedeelte aanspoelt op stranden over de hele wereld. Ongeveer 80 % van het zwerfvuil op zee is plastic. Waarom is de verandering ingevoerd? Het is slechts een van de resultaten van de EU-wetgeving over plastic voor eenmalig gebruik.
De wetgeving maakt deel uit van een bredere EU-strategie voor kunststoffen. Deze strategie is erop gericht het milieu en de volksgezondheid te beschermen door plasticvervuiling en zwerfvuil op zee te verminderen en de transitie naar een circulaire en hulpbronnenefficiënte kunststofeconomie te versnellen. In de strategie wordt beschreven hoe de EU plasticafval wil terugdringen in de hele productieketen van plastic. De richtlijn kunststoffen voor eenmalig gebruik is niet “tegen plastic”, maar tegen plastic zwerfvuil en niet-duurzaam gebruik van plastic. Enkele gebieden waarop de EU plasticvervuiling tegengaat:
Plastic voor eenmalig gebruik
Plastic producten voor eenmalig gebruik worden één keer of voor een korte periode gebruikt voordat ze worden weggegooid. In het kader van de EU-regels voor plastic voor eenmalig gebruik pakt de EU de tien plastic producten voor eenmalig gebruik aan die het vaakst op Europese stranden worden aangetroffen en bevordert zij duurzame alternatieven.
De tien producten zijn:
- wattenstaafjes
- bestek, borden, rietjes en roerstaafjes
- ballonnen en ballonnenstokjes
- voedselverpakkingen
- drinkbekers
- drankverpakkingen
- sigarettenpeuken
- plastic draagtassen
- zakjes en wikkels
- vochtige doekjes en sanitaire artikelen
Wanneer duurzame alternatieven gemakkelijk verkrijgbaar en betaalbaar zijn, worden plastic producten voor eenmalig gebruik op de EU-markt verboden. Dit geldt voor wattenstaafjes, bestek, borden, rietjes, roerstaafjes, stokjes voor ballonnen en voedsel- en drankverpakkingen van geëxpandeerd polystyreen, en alle producten van onder invloed van zuurstof afbreekbaar plastic. Bij andere plastic producten voor eenmalig gebruik richt de EU zich op het beperken van het gebruik ervan, bijvoorbeeld door ontwerpeisen in te voeren – zoals de verplichting om doppen aan flessen vast te maken.
Plastic draagtassen
Lichte plastic draagtassen worden vaak maar één keer gebruikt, maar het duurt eeuwen voordat ze volledig zijn afgebroken in de natuur. Ze behoren tot de tien producten die in Europa het vaakst als zwerfafval eindigen. In het kader van de richtlijn plastic draagtassen moeten de EU-landen maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat het verbruik van lichte plastic draagtassen wordt verminderd en de jaarlijkse verbruiksdoelstellingen worden gehaald. Op grond van deze richtlijn mogen de EU-landen ook niet toestaan dat dergelijke plastic draagtassen gratis worden verstrekt op de plaats van verkoop van goederen of producten, tenzij er een even doeltreffend alternatief is.
Plastic verpakkingen
De EU-regels voor verpakkingen harmoniseren de nationale maatregelen voor het ontwerp van verpakkingen en het beheer van verpakkingsafval, en bieden een hoge mate van milieubescherming. De laatste wijziging van deze regels omvat bijgewerkte maatregelen om de productie van verpakkingsafval te voorkomen en hergebruik, recycling en andere vormen van terugwinning van verpakkingsafval – in plaats van de definitieve verwijdering ervan – te bevorderen. De regels bevatten een streefdoel om 50 % van de plastic verpakkingen te recyclen tegen 2025, en 55 % tegen 2030.
Microplastics
Microplastics zijn kleine stukjes plastic, meestal kleiner dan 5 mm. Ze zijn persistent, zeer mobiel en moeilijk uit de natuur te verwijderen. Er komen steeds meer microplastics voor in het milieu, onder meer in de zee en de bodem, maar ook in ons voedsel en drinkwater. Naar schatting komen jaarlijks tussen 200 en 600 olympische zwembaden vol microplastics onopzettelijk in het milieu terecht.
In 2023 heeft de Europese Commissie een Reach-beperking vastgesteld voor microplastics die opzettelijk aan producten worden toegevoegd, en een voorstel voor een wet om het verlies van kunststofpellets in het milieu te voorkomen. De EU wil het vrijkomen van microplastics tegen 2030 met 30 % verminderen.
Wilt u meehelpen?
Elk jaar organiseert de Europese Unie in samenwerking met de Verenigde Naties en de Smurfen een bewustmakingscampagne, #EUBeachCleanup, met opruimacties op stranden, rivieroevers en andere locaties over de hele wereld. Doe mee met een evenement bij u in de buurt of organiseer uw eigen evenement!
Meer informatie
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 14 augustus 2024
- Auteur
- Directoraat-generaal Communicatie