Desinformatie en buitenlandse informatiemanipulatie en inmenging vormen een ernstige bedreiging voor samenlevingen. Zij kunnen democratische instellingen en processen (zoals verkiezingen) ondermijnen door te beletten dat mensen met kennis van zaken beslissingen nemen of mensen ervan te weerhouden te gaan stemmen. En ze kunnen samenlevingen polariseren door gemeenschappen tegen elkaar op te zetten.
Dankzij nieuwe technologieën kunnen vijandige actoren desinformatie verspreiden en informatie manipuleren op een schaal en met een snelheid die we nooit eerder gezien hebben.
Daarom is het aanpakken van desinformatie en informatiemanipulatie een van de dringendste kwesties voor de Europese Unie en haar lidstaten.
Verspreiders van desinformatie gebruiken verschillende technieken om mensen online te misleiden en te manipuleren. Dit kan variëren van klonen van legitieme websites tot slim gemanipuleerde audio of video’s (bekend als “deepfakes”, vaak gemaakt met behulp van artificiële intelligentie), die bedoeld zijn om onze emoties aan te spreken en ons beoordelingsvermogen te vertroebelen.
De Europese Commissie heeft samen met haar partners tips en hulpmiddelen beschikbaar gesteld om u te helpen veilig online te gaan en desinformatie gemakkelijker te herkennen.
Hoe reageert de Europese Commissie?
De Commissie versterkt haar strategische communicatie in reactie op desinformatie en buitenlandse informatiemanipulatie en inmenging gericht op het EU-beleid. Dit vereist een alomvattende maatschappelijke aanpak, aangezien veel sectoren van samenlevingen een belangrijke rol spelen bij het voorkomen en bestrijden van desinformatie. Naast deze respons is het belangrijk ervoor te zorgen dat burgers toegang hebben tot nieuws van hoge kwaliteit en betrouwbare informatie.
De reactie van de Commissie op desinformatie is gericht op:
- beleid ontwikkelen om Europese democratieën te versterken, het moeilijker maken desinformatie te verspreiden via onlineplatforms, en journalisten en mediapluriformiteit beschermen
- buitenlandse inmenging en cyberaanvallen bestrijden met bewustmakingsprojecten, geavanceerde technologische oplossingen en betere coördinatie
- maatschappelijke weerbaarheid tegen desinformatie opbouwen door middel van mediageletterdheid en bewustmaking
- samenwerken met instellingen, nationale autoriteiten, het maatschappelijk middenveld en andere organisaties
Belangrijkste actiegebieden
Vrije en eerlijke verkiezingen bevorderen, het publieke debat beschermen en desinformatie bestrijden via het actieplan voor democratie en het pakket voor de verdediging van de democratie
Ervoor zorgen dat platforms hun verantwoordelijkheid nemen bij de bestrijding van desinformatie, dankzij de digitaledienstenverordening, de praktijkcode betreffende desinformatie, de AI-verordening en de verordening betreffende transparantie en gerichte politieke reclame
De pluriformiteit en onafhankelijkheid van de media in de EU handhaven door middel van de verordening mediavrijheid en wetgeving die journalisten beschermt tegen strategische rechtszaken tegen publieke participatie
Vormen van buitenlandse inmenging blootleggen, systemische informatiemanipulatie door Rusland tegengaan en zorgen voor paraatheid bij cyberaanvallen
Burgers leren omgaan met de moderne nieuwsomgeving, het bewustzijn over desinformatietactieken vergroten, begeleiding bieden bij het aanpakken van desinformatie door middel van onderwijs, en leerkrachten en jongeren helpen deze te herkennen en te stoppen
Onafhankelijke factcheckgemeenschappen in Europa ondersteunen, zorgen voor publieke toegang tot op feiten gecontroleerde en betrouwbare gegevens en informatie, en financiering verstrekken aan maatschappelijke organisaties die desinformatie bestrijden
Betrouwbare informatie verstrekken
Nauwkeurige en betrouwbare informatie is van vitaal belang in de strijd tegen desinformatie. Om burgers te helpen feiten van fictie te onderscheiden, heeft de Commissie een reeks bronnen beschikbaar gesteld over onderwerpen die vaak het doelwit zijn van verspreiders van desinformatie.
Tijdlijn van EU-acties tegen desinformatie
- augustus 2024
De verordening artificiële intelligentie (AI) treedt in werking.
- mei 2024
De Europese verordening mediavrijheid en de nieuwe regels tegen onrechtmatige rechtszaken tegen publieke participatie treden in werking.
- april 2024
De verordening betreffende transparantie en gerichte politieke reclame treedt in werking.
- maart 2024
In het kader van de digitaledienstenverordening publiceert de Commissie richtsnoeren voor zeer grote onlineplatforms en zoekmachines. Deze zijn erop gericht onlinerisico’s te beperken die van invloed kunnen zijn op de integriteit van verkiezingen. Hiertoe behoren ook specifieke richtsnoeren voor de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni 2024.
- maart 2024
Publicatie van een nieuw compendium over cyberbeveiliging over hoe de integriteit van verkiezingen kan worden beschermd.
- december 2023
In de aanloop naar de Europese verkiezingen van 2024 neemt de Europese Commissie een pakket ter verdediging van de democratie aan.
- oktober 2023
De Commissie publiceert een oproep tot het indienen van voorstellen om factcheckers in de EU te helpen desinformatie in kaart te brengen en te ontkrachten.
- oktober 2022
De Commissie publiceert richtsnoeren voor leerkrachten en andere medewerkers in het onderwijs in het basis- en middelbaar onderwijs over hoe desinformatie kan worden bestreden en digitale geletterdheid op school kan worden bevorderd.
- september 2022
De Commissie komt met een voorstel voor een Europese verordening inzake mediavrijheid.
- juni 2022
Een aangescherpte praktijkcode betreffende desinformatie wordt ondertekend door grote onlineplatforms, opkomende en gespecialiseerde platforms, spelers in de reclamesector, factcheckers, onderzoeksorganisaties en maatschappelijke organisaties.
- november 2021
De Commissie presenteert een voorstel voor nieuwe wetgeving over transparantie en gerichte politieke reclame.
- december 2020
De Commissie komt met een voorstel voor een digitaledienstenverordening.
- december 2020
De Commissie stelt haar actieplan voor Europese democratie vast.
- juni 2020
Het Europees Waarnemingscentrum voor digitale media wordt opgericht.
- maart 2019
De Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) lanceert zijn systeem voor snelle waarschuwingen.
- december 2018
De Commissie en de hoge vertegenwoordiger stellen een actieplan tegen desinformatie op.
- september 2018
De eerste praktijkcode tegen desinformatie wordt vastgesteld.
- september 2018
De Commissie publiceert een mededeling over vrije en eerlijke Europese verkiezingen.
- april 2018
De Commissie publiceert een mededeling over de bestrijding van online-desinformatie.
- april 2016
Er wordt een gezamenlijk kader voor de bestrijding van hybride dreigingen vastgesteld tegen vijandige acties die bedoeld zijn om een regio of een staat te destabiliseren.
- januari 2015
Oprichting van de East StratCom-taskforce van de EDEO om Russische desinformatiecampagnes aan te pakken.